|
25/4/2025
|
«Σινεμά και Μουσική»: Η μουσική στις ταινίες του Wim Wenders
|
Τρίτη 29 Απριλίου, 8:30’μμ ζωντανά & διαδικτυακά από το Cine Δράση
|
|
|
Την Τρίτη 29 Απριλίου 2025, στις 8:30΄μμ, στην 24η Συνάντηση του σεμιναρίου «Σινεμά και Μουσική», που οργανώνει το Cine Δράση ζωντανά και διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας zoom, συζητάμε για τη μουσική στις ταινίες του Wim Wenders (Ernst Wilhelm Wenders, 14 Αυγούστου 1945). Βλέπουμε και σχολιάζουμε αποσπάσματα από τις ταινίες: «Alice in The Cities» (1974), «Paris Texas» (1984), «Lisbon Story» (1994), «Buenna Vista Sosial Club» (1999), «Pina» (2011) και άλλες.
Ο δεσμός μεταξύ κινηματογράφου και μουσικής είναι κάτι συνηθισμένο, από την εποχή της εφεύρεσης του ηχητικού κινηματογράφου. Η μουσική ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της κινηματογραφικής εμπειρίας και στις λεγόμενες βωβές εποχές του κινηματογράφου - είτε πρόκειται για ένα γραμμόφωνο που παίζει τη μουσική, ένα όργανο ή μια ολόκληρη ορχήστρα που συνοδεύει τις κινούμενες εικόνες. Το 1949, ο συνθέτης του Χόλιγουντ, Άαρον Κόπλαντ απαρίθμησε πέντε κύριους σκοπούς της κινηματογραφικής μουσικής: Η μουσική μπορεί να δημιουργήσει μια πιο πειστική ατμόσφαιρα χρόνου και τόπου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υπογραμμίσει ή να δημιουργήσει ψυχολογικές βελτιώσεις - τις ανείπωτες σκέψεις ενός χαρακτήρα ή τις αθέατες επιπτώσεις μιας κατάστασης. Μπορεί να χρησιμεύσει ως ένα είδος ουδέτερου φόντου που «γεμίζει» τις εικόνες και την ιστορία. Μπορεί να βοηθήσει στην οικοδόμηση ενός αίσθηση συνέχειας σε μια ταινία. Τέλος, η μουσική μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη θεατρική ανάπτυξη μιας σκηνής και στη συνέχεια να την ολοκληρώσει με μια αίσθηση οριστικότητας. Με βάση αυτές τις παραδοχές προσπαθούμε να κατανοήσουμε το ρόλο που παίζει η μουσική στο σύνολο του έργου του Wim Wenders.
Παρόλο που η πλειονότητα των ταινιών του δεν διαδραματίζονται στη Γερμανία, είναι ουσιαστικό να τις δούμε σε σχέση με αυτή τη χώρα και την ταυτότητα του γερμανικού έθνους-κράτους λόγω της συνεχούς ανάπτυξης ζητημάτων που συνδέονται με τα παραπάνω. Ένα βασικό ερώτημα που προσπαθεί ο σκηνοθέτης να απαντήσει μέσα από το έργο του είναι ο ορισμός και η σύνθεση της ταυτότητας. Η απάντηση σε αυτό οδηγεί σε μια ποικιλία παρόμοιων ερωτημάτων: Τι είναι η ατομική ταυτότητα; Τι είναι η γερμανική, η διεθνής, η εθνική, η ατομική ταυτότητα; Άλλα, επίσης, κρίσιμα θέματα επαναλαμβάνονται στα έργα του. Τέτοια είναι η μυθολογία της Αμερικής, η αμερικανοποίηση της Γερμανίας, το ναζιστικό παρελθόν, οι προκλήσεις της ανθρώπινης επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης, οι συγκρούσεις πατέρα-γιου, οι άνδρες που αναζητούν την ατομικότητα και μια ουσιαστική ζωή, ο χωρισμός, η απογοήτευση και η μοναξιά, ο αντίκτυπος της πόλης στη ζωή και τη συμπεριφορά κάποιου, η ουτοπική δύναμη των ιστοριών, η αθωότητα των παιδιών, η επιρροή άλλων σκηνοθετών, το πέρασμα του χρόνου, οι επιπτώσεις των εικόνων, η αλληλεπίδραση μουσικής και εικόνας και η σωτήρια δύναμη της ροκ μουσικής. Τα δύο τελευταία θέματα είναι κρίσιμα σε μια προσπάθεια κατανόησης των ταινιών του Wenders. Αλήθεια πού ριζώνει το ενδιαφέρον του για τη μουσική και γιατί τα soundtrack παίζουν τόσο «ζωτικό ρόλο» στις ταινίες του;
Ο σκηνοθέτης γεννήθηκε στη μεταπολεμική Γερμανία, σε μια εποχή που η χώρα αγωνιζόταν να «ισορροπήσει» τη νέα ζωή με το βάρος των εγκλημάτων πολέμου. Πολλοί από τη γενιά του αναζήτησαν τη λύτρωση στις πολιτιστικές εισαγωγές από την καταπιεστική ιστορία της χώρας. Στην προσπάθειά τους να ξεπεράσουν την «πνευματική κρίση που προκλήθηκε από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο», οι νέοι Γερμανοί ήταν δεκτικοί σε νέες ιδέες και επιρροές που εισήχθησαν στη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, τη γλώσσα και τη μουσική από τους «κατακτητές». Γεννήθηκε στο Ντίσελντορφ λίγο μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και μεγάλωσε ακούγοντας ροκ εν ρολ στο Ραδιόφωνο των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων και στο Ραδιόφωνο του Λουξεμβούργου. Χωρίς πικάπ στο σπίτι, ο Βέντερς ξεκίνησε τη συλλογή δίσκων του, αποθηκεύοντας όσους αγόραζε στο σπίτι ενός φίλου. Όπως είπε σε έναν συγγραφέα, «Η συλλογή μου ήταν, ας πούμε, στην εξορία». «Μεγαλώνοντας τη δεκαετία του 1950, βίωσα τη γερμανική εργασία της καταστολής ή της «εξιδανίκευσης» κυρίως ως απουσία απόλαυσης, των αισθήσεων ή απλώς, της «χαράς». Δεν ήταν ότι το σπίτι των γονιών μου ήταν ένα ιδιαίτερα άχαρο ή αυστηρό μέρος, καθόλου. Το θέμα μου είναι ότι μεγάλωσα σε μια ατμόσφαιρα που ήταν εμμονική με τη ζωή ως «σοβαρή υπόθεση». Διαφορετικά, δεν θα μπορούσα ποτέ να αφεθώ σε εισαγόμενες χαρές, όπως αμερικανικά κόμικς, αμερικανικές ταινίες και αμερικανική μουσική. Είχαν ένα κοινό - εκτός από το ότι ήταν «αμερικανικά» - ήταν διασκεδαστικά, ήταν προφανή και όλα ήταν απολύτως στο «παρόν»(αναφέρει σε μια συνέντευξη, το 1991).
Συνεπώς ένα μέρος της προσωπικής ταυτότητας του Wenders είναι εμποτισμένο με την αμερικανική μουσική, ιδιαίτερα τη ροκ μουσική. Στο έργο του χρησιμοποιεί διηγητική μουσική κινηματογράφου (αντιληπτή από τους χαρακτήρες και τον θεατή), καθώς και εξωδιηγητική μουσική (αντιληπτή μόνο από τον θεατή). Η διηγητική μουσική εμπίπτει είναι ή ζωντανές εμφανίσεις ή μουσική που παίζεται από συσκευές όπως ραδιόφωνα και τζουκ-μποξ. Η εξωδιηγητική χωρίζεται σε ορχηστρικές παρτιτούρες και τραγούδια με στίχους. Οι ταινίες του της δεκαετίας του 1970 χαρακτηρίζονται από την παρουσία διηγητικής ροκ μουσικής που παίζεται από ηλεκτρονικές συσκευές, καθώς και εξωδιηγητικές ορχηστρικές παρτιτούρες που συνέθεσε ο Γερμανός Γιούργκεν Κνίπερ. Στις ταινίες της δεκαετίας του 1980, ο Wenders μείωσε τη συμβολή της διηγητικής μουσικής και χρησιμοποίησε όλο και περισσότερο παρτιτούρες του Κνίπερ, του Αμερικανού κιθαρίστα Ράι Κούντερ και του Γάλλου συνθέτη Λοράν Πετιγκάν, καθένας από τους οποίους έγραψε τη μουσική μιας ταινίας του στη δεκαετία του 1990. Παρ' όλα αυτά, υπάρχει μια εμφανής στροφή προς την εξωδιηγητική ροκ και την εναλλακτική ροκ μουσική με στίχους, καθώς και τη διηγητική μουσική μέσω ζωντανών εμφανίσεων. Ο Wenders χρησιμοποιεί τη μουσική με την κλασική έννοια, δηλαδή ως κινηματογραφικό μέσο που εξυπηρετεί τους σκοπούς που περιέγραψε ο Κόπλαντ. Για παράδειγμα η μουσική κάνει δηλώσεις σχετικά με τον χρόνο και τον τόπο, αντανακλά τη συναισθηματική κατάσταση ενός χαρακτήρα, προκαλεί συναισθήματα στον θεατή ή στους χαρακτήρες, επηρεάζει την αντίληψη του θεατή για όλα όσα μεταφέρονται από την κινηματογραφική εικόνα και συνδέει αφηγηματικά νήματα εξασφαλίζοντας αφηγηματική συνοχή. Ωστόσο, η κινηματογραφική μουσική του Βέντερς, και ιδιαίτερα η ροκ μουσική, ξεπερνά τις λειτουργίες ενός κοινού κινηματογραφικού μέσου. Θα πρέπει να γίνει κατανοητή ως ένα από τα πολλά θέματα που αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους. Μέσω αυτής της αλληλεπίδρασης, η μουσική παίζει ζωτικό ρόλο στις απαντήσεις των ταινιών σε ερωτήματα σχετικά με τον ατομικισμό και τις διάφορες μορφές ταυτότητας.
Από τα πρώτα του βήματα ως σκηνοθέτης, ήδη από τη νεοσύστατη σχολή κινηματογράφου στο Μόναχο, η χρήση της μουσικής ήταν επίσης αναπόσπαστο κομμάτι στις κινηματογραφικές δημιουργίες του Wenders. Στις περισσότερες ταινίες του, αργά ή γρήγορα συναντάμε ένα τζουκ μποξ, ένα πικάπ ή ένα ραδιόφωνο αυτοκινήτου που χρησιμεύει ως soundtrack για τις κινούμενες εικόνες. Και σε ορισμένες περιπτώσεις η μουσική φαίνεται να είναι η κινητήρια δύναμη που βάζει ολόκληρη την ταινία σε κίνηση. Αυτό το συναίσθημα προκύπτει από τα πρώτα του έργα, όπου συχνά χρησιμοποιούσε την αγαπημένη του μουσική, κάνοντάς το θεατή να ακούει τη μουσική «του» ενώ βλέπει με τα «δικά» του μάτια. Με τα χρόνια σε όλες τις ταινίες, συγκέντρωσε μια μεγάλη ποικιλία μουσικών στυλ, με παραδοσιακή και σύγχρονη μουσική, μερικές φορές εισάγοντας νέες φωνές που αργότερα έγιναν διάσημα μουσικά συγκροτήματα. Μέσα από αυτή την περιέργεια για τη μουσική, μερικά από τα soundtrack του απέκτησαν cult status, όπως η εμβληματική slide κιθάρα του Ry Cooder στην ταινία «Παρίσι, Τέξας», η διάσημη αναβίωση της κουβανέζικης μουσικής με το ντοκιμαντέρ «Buena Vista Social Club», η ειδική επιλογή για το «Until the End of the World» ή απλώς τα «3 American LP», μια πρώιμη ταινία μικρού μήκους και πολλά άλλα. Καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας του έγινε φίλος με πολλούς διάσημους μουσικούς όπως οι Lou Reed, Nick Cave, Ry Cooder, U2, The Eels, κάτι που οδήγησε σε μερικά μουσικά βίντεο υπό τη σκηνοθεσία του. Ως πρωτοπόρο που αναζητά συνεχώς νέα κομμάτια και μουσικό ειδικό με μια τεράστια συλλογή δίσκων όλων των ειδών, τον βρίσκουμε να παίζει μουσική σε πάρτι κατά καιρούς. «Έχω μια εφαρμογή για DJ», λέει, χτυπώντας το κινητό του. «Φαίνεται σαν κάτι πολύ επαγγελματικό. Είναι δύο πικάπ βινυλίου και μπορώ να βάλω τους δίσκους μου εδώ και έχω περίπου 40 μέρες μουσικής εδώ μέσα. Μπορώ να κάνω οποιοδήποτε πάρτι». Αυτό έκανε στις Κάννες, όταν ο Kōji Yakusho πρωταγωνιστής του της ταινίας «Perfect Days», κέρδισε το Βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού. Ενώ είχε προταθεί για τρία Όσκαρ στο παρελθόν– όλα για τα συναρπαστικά ντοκιμαντέρ του: «Buena Vista Social Club», «Pina» και «The Salt of the Earth», είναι η πρώτη φορά σε μια καριέρα 50 και πλέον ετών που μια αφηγηματική ταινία του το «Perfct Days» τράβηξε την προσοχή της Ακαδημίας. «Και μόνο το γεγονός ότι η ταινία του επιλέχθηκε να εκπροσωπήσει την Ιαπωνία στην κούρσα των Όσκαρ ήταν απίστευτο», λέει. «Το γεγονός ότι επέλεξαν μια ταινία σε σκηνοθεσία Γερμανού ήταν κάτι που με εξέπληξε εντελώς». Αλλά «Άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν δει τις ταινίες μου, πολλοί έχουν επηρεαστεί από αυτές, και μερικές από αυτές τις ταινίες έχουν γίνει κλασικές ή cult. Υπό αυτή την έννοια, δεν ανήκουν πλέον σε εμένα, αλλά στη συλλογική μνήμη κινηματογραφόφιλων κάθε ηλικίας και πολλών εθνικοτήτων. Ήταν επιθυμία μου εδώ και πολλά χρόνια, στο μέλλον το έργο μου να ανήκει μόνο στον εαυτό του, και επομένως σε όλους.» αναφέρει.
Το σεμινάριο πραγματοποιείται κάθε Τρίτη στις 8.30μ.μ. στο στέκι της Δράσης, (Πάρνηθος 21, Βριλήσσια). Tαυτόχρονα μεταδίδεται διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας zoom:
https://us06web.zoom.us/j/82167740508?pwd=N
Code 495805
Meeting ID 82167740508
Εισηγητής ο Παναγιώτης Δενδραμής, πτυχιούχος τμήματος Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, με δίπλωμα σκηνοθεσίας (Σχολή Σταυράκου) και μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στην ιστορία και θεωρία του κινηματογράφου. Είναι διδάκτορας του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (διατριβή "Η κινηματογραφική εκπαίδευση στην Ελλάδα"), όπου δίδαξε ως ακαδημαϊκός υπότροφος. Διδάσκει ιστορία του κινηματογράφου στη Σχολή Σταυράκου.
Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine-Δράση
|
|
|
83
|
|
|
|
|
|
|
|
Σάββατο
26
Απριλίου
2025
|
|
|
|
|
Ακροβάτες στο χαρτί
|
|
|
|
|
|
Τοιχο-διωκτικά
|
Περί ποιήσεως (Μιχάλης Γκανάς)
Κι εσύ που ξέρεις από ποίηση
κι εγώ που δεν διαβάζω
κινδυνεύουμε.
Εσύ να χάσεις τα ποιήματα
κι εγώ τις αφορμές τους.
|
|
|
|
Τα σχόλια σας...
|
|
|
Η εποχή του «Δεν Γνώριζα», απλά τελείωσε29/3/2025 Δ.Κ.
Τα τελευταία σύννεφα, τα οποία πιθανόν να έδιναν κάποιο άλλοθι στην «άγνοιά μας», πρέπει να ήταν πριν 5 χρόνια, με την προβολή του social dilemma, που επίσης πραγματεύονταν περίπου το ίδιο θέμα. Από τότε τα πράγματα πάνε από το κακό στο χειρότερο. Όλα αυτά είναι συμπτώματα μιας κοινωνίας, όπου όλοι, σαν αποκεφαλισμένα κοτόπουλα, ζαλισμένα από το καθημερινό ξύλο, τρέχουν δεξιά και αριστερά, τσεκάροντας ανά 3 λεπτά το κινητό για το επόμενο breaking news που θα ανακοινώσει το newspeak. Θα ακουστώ κυνικός ή πεσιμιστής, αλλά δε βλέπω να αντιστρέφεται το κλίμα. Στο μόνο που ελπίζω είναι οι ελάχιστες -πλην όμως φωτεινές- περιπτώσεις εκπαιδευτικών που δίνουν τον καθημερινό τους αγώνα, πολλές φορές λοιδορούμενοι και από πάνω, αφουγκράζονται τα προβλήματα των εφήβων, καταλαβαίνουν τον διαφορετικό κώδικά τους, αγγίζουν τον ψυχισμό τους. Και το λέω από προσωπική εμπειρία και από τα 2 σχολεία που φοίτησαν τα παιδιά μου. Θανάση, η τελευταία παράγραφος (Δ) δεν είναι ουτοπική πρόταση, αλλά και να ήταν, όπως λέει και ο Γκαλεάνο, η ουτοπία χρησιμεύει για να προχωράμε. ΥΓ: ένα πολύ καλό ντοκιμαντέρ, που θα μπορούσε και αυτό να προβληθεί, και να αποτελέσει αφορμή για συζήτηση με τους μαθητές είναι το «Τέλος Χρόνου» του Λουκά Παλιοκρασσά.
|
|
|
Τα προβαδίσματα και το διαζευκτικό ή αντί του εν ελλείψει: Ένα δίλημμα χωρίς περιεχόμενο18/11/2024 Χαράλαμπος Λαζάνης
Πράγματι, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση, με τις ντιρεκτίβες της, μετατρέπει τους Δήμους σε τηλεκατευθυνόμενα νευρόσπαστα, ανελεύθερους, χωρίς πόρους, αρμοδιότητες, πρωτοβουλία, χωρίς ζωή.. απρόθυμους να ρίξουν μια φρέσκια ματιά στα του οίκου τους. Το τί πραγματικά παίζεται με το ψυχομαχητό και το λαχάνιασμα των Δήμων πίσω από την "Αποκεντρωμένη" στη Δράση το έχουμε εμπεδώσει καλά, δηλαδή με όρους υπαρξιακούς της αυτοδιοίκησης. Από πλευράς του ο Δήμαρχος προβληματίζεται, όχι χωρίς θάρρος, με τα "κουρασμένα αντανακλαστικά" του πολιτικού συστήματος, ενώ οι σύμβουλοι της απερχόμενης Διοίκησης παραμένουν σε αφασία, κολλημένοι στο συστημικό τροπάρι της νομιμότητας. Εξαιρετικά διαυγής, ακριβοδίκαιη και σε πνεύμα δημοκρατικό/αυτοδιοικητικό -κοινοτιστικό θα έλεγα- η τοποθέτηση της δημοτικής μας Συμβούλου Μαρίνας Παπαχριστοδούλου.
|
|
|
|
|
Δημοτικές Εκλογές 2014
ΓΠΣ Βριλησσίων 2011
Δημοτικές Εκλογές 2010
Παιδεία 2009
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Το στέκι της Δράσης
|
|
|
|
Το νέο στέκι της «Δράσης», Πάρνηθος 21 Βριλήσσια τηλ. 211-116-5797.
H δωρεάν δανειστική βιβλιοθήκη και ταινιοθήκη λειτουργεί κάθε Δευτέρα 12:00-2:00μμ, Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη 6:00-8:00μμ.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|